HPV Vaccine for Ca Cx သားအိမ္အဝ-ကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး

1. ဆရာရွင့္ အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္ အပ်ိဴႀကီးေတြ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကာကြယ္ေဆး ထိုးလို႔ရပါသလား။
2. မိန္းကေလးေတြအတြက္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာအေႀကာင္း သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ကာကြယ္ေဆးကို ဘယ္အခ်ိန္မွာ ထိုးသင့္တယ္ ဘယ္မွာထိုးရမယ္ဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။
သားအိမ္အဝ (ေခါင္း) ကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးကို ဝ-၂-၆ ဆိုတဲ့ ေဖၚျမဴလာအတိုင္း ထိုးပါတယ္။ အခုတခါပဌမေဆးထိုး၊ ဒုတိယေဆးကို ပဌမတခါျပီးေနာက္ ၂ လမွာထိုးပါ။ ပဌမတခါျပီးေနာက္ ၆ လမွာ တတိယေဆးထိုးပါ။
• အေမရိကားမွာ ႏွစ္တိုင္း အမ်ိဳးသမီးေပါင္း ၁၂ဝဝဝ ေယာက္မွာ သားအိမ္အဝကင္ဆာ ေတြ႔ေနျပီး၊ ၄ဝဝဝ ေလာက္ ေသဆံုးၾကရတယ္။ မ်ိဳးပြါးႏိုင္တဲ့အရြယ္ရွိ မိန္းမ၊ ေယာက္်ား ၁% မွာ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ရွိၾကတယ္။
• သားအိမ္အဝ-ကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး (၂) မ်ိဳးရွိတယ္။ ကင္ဆာကိုျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ Human papillomavirus (HPV) ဗိုင္းရပ္စ္ေတြကို ကာကြယ္ေပးတယ္။ Cervarix ဆိုတာကို Bivalent vaccine လို႔ေခၚျပီး၊ Gardasil ကို Quadrivalent vaccine လို႔ ေခၚတယ္။
• Gardasil ကာကြယ္ေဆးဟာ လိင္လမ္းမွာေပါက္တဲ့ ၾကြက္ႏို႔ကိုလဲ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ ဒါ့ျပင္ စအို ကင္ဆာ၊ မိန္းမကိုယ္ ကင္ဆာ၊ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ကင္ဆာေတြကိုလဲ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ ကာကြယ္ေဆး ၂ မ်ိဳးလံုးက ၆ လအတြင္းမွာ ၃ ခါ ထိုးရတယ္။
• Genital HPV ဗိုင္းရပ္စ္ဟာ လိင္ဆက္ဆံရာကေန အေရျပားခ်င္းထိေတြ႔မိလို႔ ကူးစက္တယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ တခ်ိန္မွာ ဒီပိုးဝင္တာခံရေပမဲ့ ပိုးရွိေနမွန္းမသိၾကတာဘူး။ ငယ္ရြယ္သူေတြမွာ ပိုမ်ားၾကတယ္။ ပိုးအမ်ိဳးအစားေပါင္း ၄ဝ ေလာက္ရွိတယ္။ အမ်ားစုကေတာ့ ေရာဂါမရေစပါ။ ကူးစက္လာလဲ သူ႔ဖါသူ ေပ်ာက္သြားႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးအစား ေတြကေန မိန္းမသားအိမ္အဝ၊ ေယာက္်ားလိင္တံ၊ ေမြးလမ္းေၾကာင္း၊ မိန္းမကိုယ္၊ အာေခါင္ေနရာေတြမွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးအစားေတြက ေယာက္်ားေရာမိန္းမပါ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ အသက္ကို ရန္မရွာပါ။ ဒါေပမဲ့ စိတ္မသန္႔ျဖစ္ေနမယ္။ ကုသရတာလဲခက္တယ္။
• မိန္းကေလးေတြ အသက္ ၁၁-၁၂-၁၃ ႏွစ္မွာ ထိုးသင့္ၾကတယ္။ မထိုးရေသးရင္လဲ ၂၆ ႏွစ္အထိ ထိုးႏိုင္တယ္။ အငယ္ဆံုး ၉ ႏွစ္သမီးေတြထိုးႏိုင္တယ္။ လိင္ကိစၥနဲ႔လံုးဝ မပတ္သက္ခင္မွာ ထိုးရတာ ျဖစ္တယ္။
• ၂၆ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ သိပ္မထူးေတာ့လို႔ မထိုးေစတာပါ။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ ကာကြယ္ေဆး မထိုးေသဘဲ ေနသင့္တယ္။ ကာကြယ္ေဆးက ကိုယ္ဝန္ကို ထိခိုက္ေစတာ မေတြ႔ရေသးေပမဲ့ သုေတသနေတြက မျပည့္စံုေသးပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနမွန္းမသိဘဲ ကာကြယ္ေဆး ထိုးမိရင္လဲ ကိုယ္ဝန္က်ဖ်က္ျပစ္ဘို႔ မလိုအပ္ပါ။ ဆက္ထိုးရမဲ့ ေဆးကိုေတာ့ ကေလးေမြးျပီးမွ ထိုးသင့္တယ္။
• ကာကြယ္ေဆးမထိုးခင္ သားအိမ္အဝကင္ဆာရွိ-မရွိစစ္တဲ့ Pap test ေရာ၊ HPV test ပါ စစ္ၾကည့္ဘို႔မလိုအပ္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ေဆးထိုးထားလဲ ေဆးက အကုန္လံုးကို ကာကြယ္ႏိုင္တာမဟုတ္လို႔ သားအိမ္အဝကင္ဆာရွိ-မရွိဆိုတာကို စစ္ဘို႔ေတာ့ လိုအပ္ပါမယ္။
• ပိုးဝင္ထားျပီးအမ်ိဳးသမီးေတြက ေရာဂါျဖစ္ခ်င္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ပိုးကိုေရာ ေရာဂါကိုပါ ကာကြယ္ေဆးက ေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္မေပးႏိုင္ပါ။
• သုေတသနေတြ ဆက္လုပ္ေနပါတယ္။ ေဆး ၃ လံုးထိုးထားျပီးရင္ ၆ ႏွစ္အထိကာကြယ္တာ ေသျခာတယ္။ ဒိေနာက္လဲ ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္း မေလွ်ာ့ေသးပါ။
• တျခားလိင္ကတဆင့္ကူးစက္တဲ့ေရာဂါေတြကို မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။
• ကာကြယ္ေဆး ၁ လံုးတည္း၊ ၂ လံုးတည္းထိုးရင္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္မႈ နည္းလို႔ ၃ လံုးျပည့္ေအာင္ထိုးပါ။
• အေမရိကားမွာ ၂ဝ၁၂ အထိ စုစုေပါင္။ ၄၆ သန္းေက်ာ္ကို ထိုးထားျပီးျပီ။ စိတ္ခ်ရပါတယ္။ ေဆးတလံုးကို ေဒၚလာ ၁၃ဝ က်တယ္။
• ေဆးထိုးျပီး ၁၅ မိနစ္ၾကာနားေနသင့္တယ္။
• Gardasil ကာကြယ္ေဆးကို ေယာက္်ားေလးေတြ ၉-၂၆ ႏွစ္ကိုထိုးလဲ စိတ္ခ်ရတယ္။ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ ၁၁-၁၂ ႏွစ္သားေလးေတြကို ၃ ခါျပည့္ေအာင္ထိုးေစတယ္။
HPV Vaccine 0.5 mL ကို IM အသားေဆးထိုးရတယ္။ စုစုေပါင္း (၃) ခါထိုးရမယ္။ ဒုတိယေဆးကို ပဌမေဆးေနာက္ ၁-၂ လအကြာမွာထိုးတယ္။ တတိယေဆးကို ပဌေမးထိုးျပီးေနာက္ ၆ လအၾကာမွာထိုးတယ္။ အနည္းဆံုး ၂၄ ပါတ္ ျခာျပီး ထိုးတာလဲ ရွိတယ္။
HPV Vaccines သားအိမ္ဝကင္ဆာကာကြယ္ေဆးေတြရဲ႕ထိေရာက္မႈ
သားအိမ္ဝကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးေတြက အမ်ားဆံုးျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ အမ်ိဳးအစားေတြကို ျပစ္မွတ္ထားတယ္။ Gardasil ကေန လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ျဖစ္ေစတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြကိုပါ ကာကြယ္မယ္။ ကာကြယ္ေဆး ၂ မ်ိဳးလံုးကေန ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ပိုး အမ်ားစုကိုထိထိေရာက္ေရာက္ကာကြယ္မႈေပးပါမယ္။ အမ်ိဳးသမီးငယ္တေယာက္ဟာ တကယ္လို႔ ကာကြယ္ေဆးမထိုးခင္က HPV ပိုးတမ်ိဳး ဒါမွမဟုတ္ တမ်ိဳးမကနဲ႔ ထိေတြ႔ဘူးျပီးသားျဖစ္ေနရင္ ကာကြယ္ေဆးရဲ႕ ထိေရာက္မႈ နည္းႏိုင္ပါတယ္။ HPV vaccines ကာကြယ္ေဆးေတြက ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္ေနျပီးသား ေရာဂါကိုေတာ့ မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။
  ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

Credit to> Dr Tint Swe