Uric acid (ယူရစ္-အက္စစ္)

1. ဆရာခင္ဗ်ာ ကြ်န္ေတာ့ေျခေထာက္ဘယ္ဘက္ေျခခ်င္း၀တ္နွင့္ေျခမ်က္စိ ေရာင္ျပီး နည္းနည္းနာေတာ့ ဆရာဝန္သြားျပေတာ့ ေသြးစစ္ခိုင္းတယ္။ ေဆးစစ္ေတာ့ ယူရစ္အက္စစ္ 340 ရွိျပီး နည္းနည္းမ်ားတယ္။ အရိုးအဆစ္ေရာင္ေတာ့ ဘယ္ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသင့္သလဲ။ ေဂါက္ေရာဂါလို႔ ေခၚပါသလား၊ ကုသလို႔ေရာဂါေကာ ေပ်ာက္သလား၊ ဘာဆက္လုပ္ရမွာလဲ၊ ေက်းဇူးျပဳ ေျဖေပးပါဆရာ။
2. ကြ်န္ေတာ့္ အသက္ ၃၇ ႏွစ္ပါ၊ ဘယ္ဘက္ လက္ေကာက္၀တ္ နာလို႔ ဆရာဝန္က ေသြးစစ္ၾကည့္တာ Uric acid မ်ားေနလို႔ပါ။ Uric acid 7.6mg/dl, 456umol/L ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ Uric acid မ်ားရင္ ဘာေတြျဖစ္နိဳင္လည္းဆရာ။ ကြ်န္ေတာ့္ ဘာေဆးေသာက္ရမွာလဲ၊ ေရွာင္ရန္ ေဆာင္ရန္ေလး ဆရာ၏အၾကံျပဳခ်က္ကေလးမ်ား ေျပာၾကားေပးပါ ဆရာ။ ကြ်န္ေတာ့္ ရန္ကုန္၊ ျမန္မာျပည္ကပါ၊ က်ားပါ ဆရာ။
3. Uric acid မ်ားရင္ ဆိုးက်ိဳးကဘာျဖစ္တတ္လဲ။ 5.7 ရွိရမွာကို 8.8 ျဖစ္ေနတာပါ။ အစားအစာကေရာဘာေတြ ေရွာင္ရမလဲဆိုတာေျပာျပေပးပါ။
ဓါတုေဗဒေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ Uric acid ဆိုတာ C5H4N4O3 လို႔ ေရးၾကမယ္။ ေဆးေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ ေသြးထဲမွာ (ယူရစ္-အက္စစ္) မ်ားေနရင္ Gout (ေဂါက္) ဆိုတဲ့ အဆစ္နာေရာဂါ ျဖစ္မယ္လို႔ သင္ၾကရတယ္။ ဆရာဝန္ေတြကေသြးထဲမွာယူရစ္-အက္စစ္ မ်ားေနတာကိုHyperuricemiaလို႔ ေခၚတယ္။
ဘာလို႔ ဒီဓါတ္မ်ားေနသလဲ။ မ်ိဳးနဲ႔ရိုးနဲ႔ ဆိုသလိုမ်ားတတ္တယ္လို႔ ေျပာရင္လဲမမွားဘူး။ ေနာက္တခ်က္က စားတဲ့အစာေပၚမွာ မူတည္တယ္။ တိတိက်က် ေျပာရရင္ အစားထဲမွာ Purine နဲ႔ Fructose မ်ားရင္ Uric acid (ယူရစ္-အက္စစ္) မ်ားေစတယ္။
ဒီဓါတ္ကိုေက်ာက္ကပ္ကေနစြန္႔ထုတ္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ မေကာင္းရင္ ေသြးထဲမွာမ်ားေနမယ္။ အစာမစားဘဲေနတာ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ အျမန္ ခ်တာ-က်တာလုပ္ရင္ ယာယီမ်ားေနမယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာအသက္ၾကီးလာရင္ သံဓါတ္ မ်ားလာျပီးေၾကးနီဓါတ္ နည္းလာတယ္။ ဒါကေနဆက္ျပီး Uric acid မ်ားေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးလွဴပါ၊ တေန႔မွာ Cu 2 mg ေသာက္ပါ။
ေဂါက္ေရာဂါကို ျဖစ္ေစတာ Uric acid မ်ားေနလို႔ပါ။ အဆစ္ေတြနဲ႔ ေသြးေၾကာမွ်ဥ္ေလးေတြ အနီးအနားမွာ (ယူရစ္-အက္စစ္) ပံုေဆာင္ခဲေတြ လာစုေနတယ္။ ဒါကိုအပ္နဲ႔တူတဲ့ Crystals လို႔ ေျပာၾကတယ္။ သၾကားနဲ႔ ခ်ိဳေအာင္ လုပ္ထားတဲ့ အရည္ကိုတေန႔ ၂ ခြက္နဲ႔ ၂ ခြက္မကေသာက္ေနသူေတြဟာေဂါက္ေရာဂါ ၈၅% ပိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ေဂါက္ေရာဂါအျပင္ Cardiovascular disease ႏွလံုး-ေသြးေၾကာေရာဂါ၊ Diabetes ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ Metabolic syndrome ေရာဂါေတြနဲ႔လဲ ဆက္စပ္ႏိုင္တယ္။ Uric acid stone ေက်ာက္ ျဖစ္ေစတတ္တယ္။
Uric acid နည္းေနတာဘာ့ေၾကာင့္လဲ။
အစာထဲမွာ Zinc သြပ္ဓါတ္နည္းရင္၊ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ကိုယ္ဝန္တား-စားေဆးေသာက္ေနရင္ နည္းႏိုင္တယ္။ သံဓါတ္နည္းေသြးအားနည္းေရာဂါ ရွိေနရင္လဲနည္းတယ္။ ဒီဓါတ္နည္းေနသူေတြနဲ႔ Multiple sclerosis ေရာဂါ ဆက္စပ္ေနတယ္။ အရက္ အၾကာၾကီးေသာက္သူ။ နာတာရွည္ ေက်ာက္ကပ္ ေရာဂါရွိသူ၊ ခဲဆိပ္သင့္သူေတြမွာဆီးထဲမယ္ (ယူရစ္-အက္စစ္) နည္းေနတာေတြ႔ရမယ္။
ဒီဓါတ္ မ်ားေနတယ္ဆိုတာအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။ ေဂါက္ေရာဂါရွိသူ၊ ကင္ဆာေနာက္ပိုင္းေရာက္ေနသူ၊ ရိုးတြင္းျခင္ဆီနဲ႔ ေသြးျဖဴဥေရာဂါ ရွိေနသူ၊ အစားထဲမွာဒီဓါတ္မ်ားေနသူ၊ Rhabdomyolysis, Lesch-Nyhan syndrome, Fanconi syndrome ေရာဂါ ရွိေနသူေတြမွာမ်ားေနမယ္။
ဆီးထဲမွာဒီဓါတ္ကိုစစ္ရင္ ၂၄ နာရီခံထားတဲ့ဆီးယူရတယ္။ ဆီးမခံခင္ အရက္၊ Allopurinol, Ibuprofen, Aspirin, Thiazide diuretics, vitamin C, Probenecid ေဆးေတြ ေသာက္မထားရဘူး။
ေသြးမစစ္ခင္ ၄ နာရီအတြင္းအစာမစားရဘူး။ အရက္အျပင္ Ascorbic acid, Aspirin, Caffeine, Cisplatin, Diazoxide, Diuretics, Epinephrine, Ethambutol, Levodopa, Methyldopa, Nicotinic acid, Phenothiazinesနဲ႔ Theophylline ေဆးေတြ မေသာက္ရဘူး။ Allopurinol, Azathioprine, Clofibrate, Corticosteroids, Estrogen, Glucose, Guaifenesin, Mannitol, Probenecidနဲ႔ Warfarin ေဆးေတြ ကေနလဲသက္ေရာက္ေစႏိုင္တယ္။
Acidosis, Alcoholism, Diabetes, Gout, Hypoparathyroidism, Lead poisoning, Leukemia, Nephrolithiasis, Polycythemia vera, Renal failure, Toxemia of pregnancy, Purine-rich diet, Excessive exercise နဲ႔ Chemotherapy-related side effects ေတြေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာမ်ားေနတာေတြ႔ရမယ္။
Fanconi syndrome, Wilson's disease, Syndrome of inappropriate antidiuretic hormone (SIADH) secretion နဲ႔ Low purine diet ေတြေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာနည္းေနတာေတြ႔ရမယ္။
• 250 to 750 milligrams per 24 hours ဆိုတာပံုမွန္ ဆီးအေျဖျဖစ္တယ္။
• 3.0 နဲ႔ 7.0 mg/dLအတြင္းရွိရင္ ပံုမွန္ ေသြးအေျဖျဖစ္တယ္။
• ေသြးထဲမွာ 6 mg/dLသာရွိေပမဲ့ Gout ေရာဂါရသူနဲ႔ 9.6 mg/dLအထိရွိေပမဲ့ ေရာဂါမရွိတာေတြ႔ရတယ္။
• ဓါတ္ခြဲခန္းေတြ တခုနဲ႔တခုကြဲလြဲတာေလးေတြရွိတာသတိျပဳပါ။
အစားလည္းေဆး၊ ေဆးလဲအစာ
• အသား၊ ငါး၊ အသဲ၊ ဥ၊ ပင္လယ္စာ၊ ႏွလံုး၊ ဝက္ေပါင္ေျခာက္၊ အရက္၊ ဘီယာ၊ ဝိုင္၊ ေပါင္မံု႔၊ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဘက္ရည္၊ အေစ့အဆံ၊ ေျပာင္း-ေျပာင္းဖူး၊ စပ်စ္သီးေျခာက္၊ ဘယ္ရီသီး၊ ခ်ဥ္တဲ့ (ခရင္မ္)၊ ဒိန္ခ်ဥ္ (ေရာဂတ္)၊ (ဘတ္တား-မစ္လ္ခ္)၊ ေတြကအက္စစ္ဓါတ္ မ်ားေစတယ္။ ယူရစ္-အက္စစ္ မ်ားတယ္။
• Cranberry ေဖ်ာ္ရည္၊ ခ်ယ္ရီေဖ်ာ္ရည္၊ ပန္းသီးေဖ်ာ္ရည္ ေသာက္ပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
• လိမ္ေမာ္၊ သံပုရာ၊ ေရွာက္၊ ကမၺလာသီး၊ Lentils, Legumes, Asparagus, Cauliflower, Mushrooms, Spinach, Citrus fruits, Legumes, Bananas, Celery, Tomatoes, Key Lime, Citron, Wild Orange, Pomelo, Mandarin Orange, Trifoliate Orange, Round Lime ေတြကိုအသင့္အတင့္ စားႏိုင္တယ္။
Dr. တင့္ေဆြ

Credit to> Dr Tint Swe